Siedzący tryb życia, zła dieta, ciągły pośpiech to stałe elementy codzienności wielu Polaków. Mogą one mieć negatywny wpływ na zdrowie. Jednym z układów, który najszybciej odczuwa ich skutki, jest przewód pokarmowy, szczególnie jego dolny odcinek, czyli jelita. Brak stymulacji do ich prawidłowej pracy sprawia, że stają się coraz bardziej leniwe. Powoli przestają funkcjonować mechanizmy warunkujące odruch wypróżnienia. Mamy wówczas do czynienia z syndromem leniwego jelita. Jego objawem są zaparcia nawykowe oraz towarzyszący im dyskomfort.
Przyczyną pogorszenia sprawności jelit może być również nadużywanie środków przeczyszczających, które mają substancje silnie działające na ich błonę śluzową. Szczególnie niebezpieczne są preparaty zawierające antra-związki, np. liście i strączki senesu, korzeń kruszyny lub rzewienia. Przy długim ich stosowaniu zamiast pobudzać jelito do prawidłowego funkcjonowania, jeszcze bardziej je rozleniwiamy. W konsekwencji uzależniamy układ pokarmowy od preparatów przeczyszczających, sprawiając, że nie jest już w stanie bez nich pracować. Przewlekłe zaparcia mogą mieć wiele konsekwencji zdrowotnych. Wpływają negatywnie na stan fizyczny i psychiczny. Długotrwałe zaleganie resztek pokarmowych w jelitach sprzyja tworzeniu się substancji toksycznych. Powodują one podrażnienia i stany zapalne samych jelit oraz pogorszenie ogólnego samopoczucia (osłabienie, bóle głowy). Dlatego należy podejmować działania zmierzające do pobudzenia pracy jelit.
Zmiany sposobu żywienia
Działania profilaktyczne, zapobiegające syndromowi leniwego jelita, powinny koncentrować się na różnych sferach życia codziennego. Niezwykle ważna jest odpowiednia dieta. W zapobieganiu zaparciom nawykowym istotną rolę odgrywają bakterie kwasu mlekowego. Są one wykorzystywane do produkcji fermentowanych napojów mlecznych: jogurtu, kefiru i maślanki. Ich dobroczynny wpływ na układ pokarmowy polega na: zasiedlaniu jelita grubego, wytwarzaniu tam substancji pobudzających ten odcinek układu pokarmowego do pracy, hamowaniu rozwoju niekorzystnych dla zdrowia bakterii gnilnych.
Fermentowane napoje mleczne są także bogatym źródłem wapnia. Dlatego osobom dorosłym zaleca się codziennie wypijanie ich (co najmniej dwie szklanki). Ważną rolę w modyfikacji diety odgrywają produkty będące źródłem błonnika pokarmowego. Jest on substancją pochodzenia roślinnego, która działa jak miotełka: oczyszcza jelita (nie podlega trawieniu w przewodzie pokarmowym, przez co zwiększa ilość resztek pokarmowych) ,reguluje rytm wypróżnień.
Zaleca się zatem zwiększenie w diecie ilości produktów z pełnego ziarna zbóż (chleb razowy i pełnoziarnisty, kasze, makaron razowy, naturalne płatki zbożowe, brązowy ryż, otręby) oraz warzyw i owoców. Szczególnie pozytywny wpływ mają suszone śliwki, figi, daktyle. Produkty wysokobłonnikowe należy wprowadzać do posiłków stopniowo, rozpoczynając od niewielkich ilości, w przeciwnym razie uzyskany efekt może być odwrotny od zamierzonego, tzn. zaparcia mogą się nasilać. Duża ilość produktów błonnikowych w diecie zwiększa zapotrzebowanie na płyny, dlatego zaleca się wypijanie co najmniej 2 litrów niegazowanej wody, niesłodzonej słabej herbaty lub soku warzywnego. Nadmiar tłuszczu i cukru w diecie powoduje wydłużenie czasu przesuwania się treści pokarmowej. Dlatego osoby z syndromem leniwego jelita powinny unikać produktów tłustych
smażonych oraz ograniczyć ilość spożywanego cukru, słodkich napojów, słodyczy (zwłaszcza czekolady).
Zwiększenie aktywności fizycznej
Przesiadywanie przed telewizorem czy komputerem, podróżowanie samochodem oraz brak regularnego ruchu powodują osłabienie mięśni jamy brzusznej. Sprzyja to rozwojowi syndromu leniwego jelita. Należy zatem wykonywać ćwiczenia wzmacniające te partie mięśni. Równie ważne są: marsz, bieg, pływanie, czyli aktywność fizyczna w pozycji wyprostowanej. Umożliwia to usprawnienie pracy jelit ściśniętych w jamie brzusznej przez większą część dnia z powodu siedzącego trybu życia. Ciągły pośpiech, szczególnie rano, gdy jelita są najbardziej aktywne ruchowo, powoduje, że często brakuje czasu na spokojną wizytę w toalecie. Dochodzi wówczas do powstrzymywania naturalnego odruchu defekacyjnego. Taki tryb życia sprzyja utrwalaniu złych nawyków, które osłabiają mechanizmy wypróżniania. Jelito staje się coraz bardziej leniwe. W rezultacie dochodzi do zaparć nawykowych. Należy zatem tak zaplanować dzień, aby wygospodarować trochę czasu, nawet kosztem wcześniejszego wstawania.
